اثرات آلاینده های محیطی بر آبزیان

توسعه جوامع انسانی و به­همراه آن توسعه ناپایدار صنایع و دیگر عوامل تامین­کننده نیازهای بشر، مساله حفاظت از محیط زیست در مقابل پسماندها و آلاینده­های طبیعی یا مصنوعی حاصل از فعالیت­های انسانی را اجتناب ناپذیر نموده و نگرانی­های زیادی را با خود به­همراه داشته است. آلاینده­های محیطی در هوا، آب، خاک، رسوبات، غذا و محصولات مصرفی وجود دارند و از طریق خوردن، تنفس و تماس پوستی وارد بدن موجودات و جذب در جریان خون شده و به­صورت مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد فیزیولوژیک آنها تاثیر می­گذارند. در این میان، گونه­های آبزی بیشتر در معرض اغلب آلاینده­ها هستند؛ چرا که مقصد نهایی بیشتر آلاینده­هایی چون پساب­های شهری، کشاورزی و صنعتی محیط­های آبی هستند. از جمله این آلاینده­ها فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی مصنوعی هستند که به­دلیل سمیت و تجمع آنها از طریق biological magnification هم به تنوع زیستی و هم به اکوسیستم آسیب وارد می­کنند. پاره­ای از این آلاینده­ها که تحت عنوان ترکیبات مخرب سیستم غدد درون­ریز endocrine disrupting chemicals (edc’s) ، شناخته شده­اند، می­توانند غدد درون­ریز زیستمندان مختلف آبزی را تحت تأثیر قرار داده و موجب بروز مشکلاتی در رفتارهای تولید مثلی، اندام­های تولید مثلی، کیفیت گامت­های جنسی، پتانسیل تولید مثلی، رشد و توسعه، ایمنی و سایر مسائل مربوط به جانوران و حتی انسان شوند. این ترکیبات اساسا می­توانند از طریق تداخل در عملکرد هورمون­ها به­ویژه هورمون­های جنسی تاثیر خود را بر جمعیت موجودات آبزی القاء نموده و ضمن تغییر ساختار گونه­ها موجبات برهم خوردن تعادل اکولوژیک، کاهش تنوع زیستی و ناپایداری جوامع آبزی و تخریب نهایی آنها گردد. در این ارایه سعی خواهد شد که نقش آلاینده­های محیطی و آثار جانبی آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.